Handvatten voor omgang met verdachte slachtoffers Vogelgriep

3 november 2020

Er heerst Vogelgriep in Nederland. Sinds de vondst van een aantal in het wild levende vogels met Vogelgriep is het van belang om te weten hoe je als dierennoodhulporganisatie moet handelen bij dieren met verschijnselen die op Vogelgriep zouden kunnen duiden. Daarom geven wij jullie graag de volgende handvatten:

Hoe herken je de symptomen?

Vogels worden snel ziek na een besmetting en kunnen een paar dagen later al gestorven zijn. Ondertussen is de kans op besmetting op andere vogels groot. De verschijnselen lijken enigszins op botulisme, zoals ademhalingsproblemen, draaien met de nek en kop, niet kunnen staan of vleugels niet goed kunnen openen. Daarnaast worden symptomen genoemd als diarree en zwelling van de kop (met mogelijk blauwe verkleuring) en zenuwverschijnselen. Maar uiteindelijk is Vogelgriep alleen goed vast te stellen in het laboratorium.

Wat te doen als je een vogel met verdachte Vogelgriep verschijnselen in het wild vindt?

Voor dierenambulances:

• Wees in elk geval alert op bovengenoemde verschijnselen.
• Pak deze dieren altijd met handschoenen aan en draag een mondkapje.
• Was en desinfecteer na ieder dier je handen en de gebruikte materialen, ook je kleding.
• Wees alert op groepjes dode dieren.
• Informeer in dat geval je gemeente. Voor hen is het van belang dat alle dode vogels opgeruimd worden om verdere verspreiding tegen te gaan. Stem af over een nadere vervolgaanpak met de opvangcentra (zie hieronder bij het kopje opvangcentra).
• Bel met de NVWA in de volgende situatie:
  • Watervogels: bij drie of meer dode vogels. 
  • Overige vogels (geen watervogels): bij twintig of meer dode vogels.
• Tref je deze (water)vogels dood aan? Bel dan naar het speciale meldnummer: 045 – 546 31 88 (24 uur per dag, 7 dagen per week bereikbaar).
• Meld dood gevonden wilde vogels ook bij het Dutch Wildlife Health Center om getest te worden op besmetting met vogelgriep via dit formulier: https://www.dwhc.nl/meldingsformulier/.

Nadere instructies voor opvangcentra:

• Bescherm je medewerkers en vrijwilligers met goede hygiënemaatregelen.
• Er heerst al een ophokplicht voor commerciële bedrijven. Vanaf 29 oktober 2020 is er ook een afschermplicht voor overige organisaties die met Vogelgriep te maken hebben. Zorg er als opvang dus voor dat de dieren met verdachte ziekteverschijnselen niet in contact komen met de andere dieren in de opvang. Hanteer strenge quarantaineregels!
• Vermijd zoveel mogelijk dat dieren met ziekteverschijnselen in je opvang terecht komen door zoveel mogelijk op de vindplek zelf te werken. Treed hierover in contact met je gemeente om samen een plan van aanpak op te stellen. Dat kan bestaan uit een instructie voor gemeentewerkers en terreinbeheerders om zieke dieren op locatie te vangen en door een dierenarts ter plaatse te behandelen.
• Overleg met de gemeente ook over de communicatie naar de burgers: wie vertelt wat en op welk moment. Het is van belang om enerzijds geen onnodige paniek te veroorzaken, maar anderzijds wil je ook niet dat goedwillende particulieren met Vogelgriepslachtoffers onbeschermd bij je aan de deur staan.   
• Heb je zelf onvoldoende mogelijkheden om risicosoorten op een andere locatie op te vangen dan niet-risicosoorten? Werk dan samen met andere opvangcentra en overleg over de mogelijkheden.

Meldingsplicht NVWA bellen

Er geldt een meldingsplicht voor aangetoonde Vogelgriep. Als je een besmettelijke ziekte onder je dieren hebt die aangifteplichtig is, en deze niet meldt, ben je mede verantwoordelijk voor de verspreiding van de dierziekte. Aantoonbare nalatigheid die leidt tot een uitbraak kan zwaar worden bestraft. De NVWA bestrijdt uitbraken van vogelgriep en neemt bij besmetting maatregelen om verspreiding van de ziekte tegen te gaan.

Hoe gevaarlijk is vogelgriep voor mensen?
Moeten we ons nu zorgen maken dat we als mensen ook vogelgriep kunnen oplopen? Nee, het risico op overdracht van het vogelgriepvirus op mensen is zeer klein. Alleen personen die intensief en/of  langdurig contact hebben gehad met besmette dieren lopen een klein risico op een infectie met een dierlijk griepvirus. Er is geen reden tot paniek. Het aanraken van een dode vogel levert geen gevaar op voor de volksgezondheid. Ben je zelf (of andere dieren) er toch mee in aanraking gekomen, dan zijn de normale hygiënische maatregelen voldoende: wassen met zeep en/of goed afspoelen! Indien er geen langdurig en/of intensief contact is, is er geen kans op overdracht. Mocht je toch binnen twee weken na het aanraken van een dode vogel ziekteverschijnselen krijgen, dan is het raadzaam om even je huisarts te raadplegen. Medewerkers van opvangcentra en dierenambulances die veel in contact komen met vogelgriep-risicosoorten zijn extra beschermingsmiddelen aanbevolen[i].

Tot slot: gebruik je gezond verstand en trek aan de bel als je vragen hebt. We helpen je graag verder.

Contactadressen

NVWA: speciaal meldnummer: 045 – 546 31 88, algemeen: 0900-03 88

DWHC: [email protected], 030 – 253 79 25

DierenLot: Daniëlla van Gennep, [email protected], 0