7 weetjes over de hommel

Er zijn wereldwijd bijna 250 hommelsoorten, waarvan er in Nederland zo'n 30 voorkomen. De meest bekende hier zijn de akker-, steen-, aard- en weidehommel. Je kunt ze herkennen aan hun stevige lichaamsbouw, veel beharing en gekleurde ringen op hun achterlijf en/of borst. 

1. Uitrolbare tong

Hommels eten net als bijen nectar, die ze met hun lange, uitrolbare tong opzuigen uit bloemen. Sommige hommelsoorten maken een gat rond de basis van een bloem om zo gemakkelijker toegang te krijgen tot de nectar, en daarbij vermijden ze de overdracht van pollen. 

2. Nest bouwen

Hommels maken voor het bouwen van hun nest gebruik van onder andere oude muizenholen en gangen van andere knaagdieren. Ook vind je wel eens een nest onder mos of een plukje graspollen. Er zijn ook hommelsoorten die niet in de grond bouwen maar op hoger gelegen plekken, zoals in een holle boom, een nestkastje of een ongebruikt vogelnest. 

3. Koningin

Hommels bouwen nesten van was, die de vrouwtjes uit speciale klieren produceren. Ze bouwen de broedcocons waarin de koningin het eitje legt. Hommelnesten worden in het voorjaar eerst gebouwd door de koningin, later nemen de werksters haar taak over. De koningin hoeft dan alleen nog maar eitjes te leggen. Aan het einde van het seizoen worden nieuwe koninginnen geboren, die vervolgens uitvliegen om, na bevruchting, ergens alleen te overwinteren. De rest van het volk gaat dan dood. 

4. Koekoekskinderen 

Er zijn meerdere groepen hommels, waarvan de bekendste de sociale soorten zijn. Sociale hommels vormen net als andere vliesvleugelingen (mieren, bijen en wespen) een nest, oftewel kolonie. Er zijn ook hommelsoorten die zelf geen nest maken. Zij leggen hun eitjes in het nest van andere soorten en worden daarom koekoekshommels genoemd. 

5. Eigen thermostaat

Hommels zijn eigenlijke grote, langharige bijen, die door hun dichte beharing beter zijn aangepast aan het leven in een koeler klimaat. Ze kunnen zelf hun lichaamstemperatuur verhogen, door met hun borstspieren te trillen, zonder dat de vleugels meebewegen. Zo kunnen ze een temperatuur van 32 °C bereiken. 

6. Landingsbaan 

Net als andere bijen zien hommels kleuren anders dan de mens. Ze zien geen roodtinten, maar wel kleuren in het ultraviolette deel van het licht. Bloemen hebben markeringen of patronen die in uv-licht oplichten, waardoor hommels goed zichtbaar zijn. Een bloem ziet er door deze kleuren voor een hommel uit als een soort landingsbaan. 

7. Steeds minder hommels

In de landbouw zijn hommels onmisbaar als bestuivers. Helaas nemen hun aantallen in Europa, Azië en Noord-Amerika gestaag af omdat de voor hen geschikte leefgebieden steeds kleiner worden, door de mechanisering van de landbouw én het gebruik van pesticiden. 

Bron: #samenvoordieren jaargang 4, uitgave 1