Reactie DierenLot op Leidraad Vogelgriep
DierenLot en Wildopvang.nl zien de Leidraad Omgang met Wilde Vogels van het ministerie van LNV als een stap in de goede richting. De afgelopen jaren hebben DierenLot en Wildopvang.nl veel input geleverd aan het ministerie om deze leidraad te ontwikkelen. Wij missen nog wel een aantal belangrijke onderdelen:
Kadavers opruimen, wie neemt de regie?
Wij zijn blij dat onze roep om zoveel mogelijk de kadavers van getroffen wilde vogels op te ruimen eindelijk wordt opgepakt. Het opruimen van dode vogels en het behandelen van zieke vogels is namelijk effectief om verdere verspreiding van de vogelgriep te voorkomen en kwetsbare soorten te redden. De Leidraad is echter nog veel te vrijblijvend over wie dat dan moet doen. Het ministerie legt dat neer op basis van vrijwilligheid bij eigenaren van de grond waar een dier met vogelgriep terecht komt, oftewel provincies, gemeenten, natuurorganisaties, waterschappen, boeren en zelfs particulieren die zelf maar met een vuilniszak een besmette vogel naar een inzamelpunt moeten brengen als ze daar zin in hebben. Dat schept in de praktijk veel onduidelijkheid. Bovendien stelt Europese wetgeving simpelweg dat dit niet een kwestie van vrijwilligheid is maar een verplichting. Daarom heeft DierenLot samen met Natuurmonumenten, Vogelbescherming Nederland, Dierenbescherming, LandschappenNL onlangs een position paper naar de Tweede Kamer gestuurd waarin wij vragen aan de Rijksoverheid om een coördinerende rol in te nemen en zorg te dragen voor een toegankelijk en goed gespreid netwerk met locaties waar kadavers op een verantwoorde wijze vernietigd kunnen worden.
Structurele ondersteuning nodig voor dierenhulporganisaties
Dierenhulporganisaties zijn volgens de Leidraad niet verantwoordelijk voor het opruimen van dode vogels, maar in de praktijk zijn zij wél het eerste aanspreekpunt als een burger zo’n dier aantreft en zijn zij ook vaak degene die de karkassen ophalen. Zij zijn daarnaast veel tijd en geld kwijt aan het behandelen van zieke, nog levende vogels. Het rare is dat de kosten voor ruiming van getroffen pluimveebedrijven wél worden vergoed, maar de kosten van dierenhulporganisaties niet. De rekeningen van dierenartsen, de kosten voor brandstof, beschermende materialen en het bouwen van goede quarantaineruimtes om wildopvangcentra te beschermen komen op het bordje van dierenhulpverleners terecht. Dit terwijl deze organisaties afhankelijk zijn van giften. Dat is geen houdbare zaak en bovendien niet eerlijk, aangezien de verantwoordelijkheid hiervoor niet op hun schouders ligt. Wij vragen het ministerie dan ook om hiervoor een passende regeling te treffen met een structurele vergoeding om het werk van dierenhulpverleners te kunnen continueren.
Duidelijike communicatie ontbreekt
We zijn positief over het inrichten van een centraal telefoonnummer waar passanten dode of zieke vogels kunnen melden en terecht kunnen bij vragen, maar daar is wat ons betreft wel haast bij geboden. Er is veel onbekendheid over de vogelgriep. De risico’s van de vogelgriep en wat te doen als mensen een zieke of dode vogel aantreffen is bij de gemiddelde Nederlander niet bekend. Er is daarom een nationale voorlichtingscampagne nodig. Denk daarbij ook aan een heldere uitleg over zaken als: wat valt nu precies onder het vervoersverbod, waarom worden gebieden waar veel wilde dieren zijn getroffen niet afgesloten voor het publiek, waarom wel een jachtverbod bij een bedrijf dat getroffen is maar niet bij een grote uitbraak in het wild etc. We staan immers volgens de wetenschappers voor een enorme uitdaging de komende wintermaanden met naar verwachting weer vele duizenden slachtoffers onder wilde vogels.
Onderzoek overlevers van vogelgriep om populaties te redden
Wij missen onderzoek naar de herstelkansen van vogelgriepslachtoffers in het wild. Volgens expert wetenschapper Thijs Kuiken kunnen wilde dieren herstellen en resistentie opbouwen tegen vogelgriep door middel van simpele verzorging en isolatie. Door dit te faciliteren bij bijvoorbeeld wildopvangcentra met strikte quarantaine en hygiënemaatregelen, biedt dit kansen voor immuniteit van wilde vogels die weer vrijgelaten kunnen worden. Hierdoor kunnen populaties zich mogelijk herstellen en versterken.
Onze conclusie
Wat ons betreft beschouwen we de vogelgriep als een nationale ecologische ramp waarbij het Rijk in samenwerking met de veiligheidsregio’s slagvaardig kunnen doorpakken. Urgentie is geboden om passende maatregelen door te voeren die verder gaan dan deze Leidraad.
