Zwerfkatten
In tegenstelling tot veel andere landen hebben wij in Nederland geen problemen met zwerfhonden. Zwerfkatten daarentegen zijn volgens veel mensen een plaag in de Nederlandse natuur. Een zwerfkat (ook wel een straatkat) is een kat, die om welke reden dan ook, 'op straat' terecht is gekomen en daarom geen eigenaar en/of huis heeft. Door het verplicht stellen van chippen én het registreren van die chip kunnen we in ieder geval voorkomen dat zoekgeraakte katten zwerfkatten worden, omdat ze weer bij hun eigenaar thuis gebracht kunnen worden. Zwerfkatten zoeken vaak huisvesting in de buurt van mensen, dit vanwege achtergelaten voedsel en de ruime keuze aan schuilplekken. Zolang het er niet teveel zijn, vinden mensen het vaak wel leuk om voor een zwerfkat te zorgen/ aandacht te geven. Echter wanneer de poezen/ katers niet zijn gecastreerd of geholpen, dan kan de populatie zich in rap tempo uitbreiden. Als het aantal katten te groot wordt, is het voor hen ook steeds lastiger om binnen hun leefgebied aan voedsel te komen. Hierdoor wordt de kans op ziektes groter.
Ook al geeft Vogelbescherming Nederland aan, dat katten niet verantwoordelijk zijn voor de vermindering van de populatie weide vogels, toch brengen ze weldegelijk schade aan in de natuur. Al is nog steeds niet duidelijk hoeveel zwerfkatten er nu eigenlijk zijn en hoe groot de overlast is die deze dieren veroorzaken.
Overlast van zwerfkatten
De overlast van zwerfkatten wordt veroorzaakt door mensen: katten worden gedumpt en op straat gezet, waar zij vervolgens niet meer worden geholpen. Wetende dat katten kunnen wel 3 nestjes per jaar kunnen krijgen. Bovendien is een kat al heel snel in staat zich voort te planten. De populatie zwerfkatten loopt dan ook snel op. De aanwezigheid van al die verwilderde katten bij elkaar vormt een gevaar voor alle kleine, wilde andere dieren in de buurt.
Oplossing voor het zwerfkattenprobleem
Zonder huiskat, geen zwerfkat. Mede door onverantwoord eigenaarschap neemt het aantal zwerfkatten sterk toe. Gelukkig heeft minister Adema besloten dat er een landelijke chip- en registratieplicht voor alle katten in Nederland moet komen. Dat is een geweldige stap voorwaarts. Maar, Stichting DierenLot wil meer. In Vlaanderen is er naast een chip- en registratieplicht ook een castratie plicht voor katten. Die werkt heel goed. Er zijn daar nu steeds minder zwerfkatten en dus ook minder overlast. Ook binnen de Nederlandse politiek klinken er meer en meer geluiden om het voorbeeld van Vlaanderen op te volgen.
Om het zwerfkattenprobleem in te kaderen is er een simpele diervriendelijke methode: TNRC. Dit staat voor Trap (vangen), Neuter (castreren), Relocate/ Return (herplaatsen of als het echt niet anders kan terugplaatsen), Care (structureel monitoren).
DierenLot is hier een groot voorstander van en werkt daarin veelvuldig samen met onder andere Stichting Zwerfkatten Nederland, de lokale organisaties en natuurorganisaties als Natuurmonumenten en Staatsbosbeheer. Samenwerken voor zwerfkatten is cruciaal en vinden wij erg belangrijk. Stichting DierenLot zet zich daarom in de TNRC-methode landelijk in te voeren om zo het zwerfkatten probleem op te lossen en de dieren uit de natuur te krijgen.
De TNRC-Methode
Om het zwerfkatten probleem te verkleinen in Nederland is naast een chipplicht ook een castratieplicht nodig. Zwerfkatten kunnen zorgen voor overlast in de natuur en in de stad. Daarom zoekt DierenLot samen met Zwerfkatten Nederland en opvangcentra ook bewust de samenwerking met natuurorganisaties, zodat het probleem gezamenlijk opgepakt en opgelost kan worden. Projecten in Texel en Zeeland zijn hier voorbeelden van. Hier werken natuur- en dierenhulporganisaties samen om zwerfkatten te vangen en te onderzoeken. Tijdens het onderzoek wordt onder andere nagegaan of de katten een chip hebben en of dat zij gesocialiseerd zijn. Dit zijn indicaties dat de van een vermoedelijke eigenaar van de kat. Indien deze worden gevonden, wordt de kat teruggeplaatst bij de eigenaar. Wanneer de kat geen chip heeft en niet aan mensen gewend lijkt te zijn, wordt de kat twee weken opgevangen in het asiel. Hier wordt het dier gechipt en gecastreerd.
De TNRC-methode om het aantal zwerfkatten beheersbaar te maken, betreft over het algemeen verwilderde katten. Deze katten zijn te schuw voor een bestaan als huiskat en worden daarom gevangen, gecastreerd of/ gesteriliseerd. Na herstel wordt er voor de kat een passend plekje gezocht op bijvoorbeeld een boerderij, manage of camping als muizenvanger. Mocht het echt niet anders kunnen, wordt de kat teruggeplaatst in de natuur (teruggebracht naar het vanggebied). Deze plek voelt voor hen als vertrouwd, gezien de kat dit eerder als geschikt leefgebied heeft ervaren.
Maar ook de omgeving heeft hier baat bij. De groep zwerfkatten kan zich niet verder uitbreiden waardoor de overlast zal afnemen. Als de katten niet zouden terugkeren naar het leefgebied, zal hun plaats spoedig worden ingenomen door een andere populatie.
Trap | Vangen
Door op specifieke plekken voer aan te bieden aan de katten is het mogelijk om vangkooien te plaatsen met het voer, zodat de katten de kooi in komen en er niet meer uit kunnen.
Neuter |Steriliseren | Castreren
De gevangen dieren worden eerst gecheckt op de aanwezigheid van een chip. Is er geen chip en wel het vermoeden van een eigenaar omdat de kat niet wild is, dan wordt na de verplichte bewaartermijn van 14 dagen een chip geplaats vervolgens wordt het diertje gecastreerd. De bewaartermijn is er zodat een eigenaar die zijn kat kwijt is, zich nog kan melden. Gevangen katten die duidelijk wild zijn worden gelijk geholpen. Gecastreerde katten kunnen zich niet voortplanten en dat betekent op termijn dat het zwerfkattenprobleem ook kleiner wordt. Bovendien hebben gecastreerde dieren niet meer de behoefte om een krolse kater of poes op te zoeken, waardoor hun leefgebied, en dus hun jachtgebied verkleint. Hierdoor kunnen de dieren, als we ze eventueel terugzetten, beter in de gaten gehouden worden.
Return/Relocate | Herplaatsen | Terugplaatsen
In eerste instantie kijken we of er een mogelijkheid is om de dieren te socialiseren zodat ze de rest van hun leven bij een baasje kunnen wonen. Helaas is dit in een aantal gevallen niet mogelijk. Veel van deze katten kunnen geplaatst worden op maneges of boerderijen waar ze als muizenvanger dienen. Alleen als het echt niet anders kan worden de dieren teruggezet op de plek waar ze gevonden zijn. Een dier zal echter nooit teruggeplaatst worden in een beschermd natuurgebied.
Jonge kittens en andere katten (zoals weggelopen of verdwaalde huiskatten) worden niet teruggebracht naar de vanglocatie, maar naar de opvang of het asiel. Hier worden de voormalige zwerfkatten gesocialiseerd, ontvlooid, verzorgd en uiteindelijk herplaatst. De bedoeling is de dieren zodanig te socialiseren zodat zij de rest van hun leven bij een baasje kunnen wonen als (huis)kat.
Care | Monitoren
Natuurlijk is het proces niet direct afgerond nadat de kat is teruggeplaatst. Ook hierna worden de gebieden waarin deze katten leven gemonitord en worden de dieren gevoed. Het is van belang dat de katten continu blijven beschikken over voldoende voedsel en schuilplekken. Hoe gaat het met de katten, zijn er nieuwe zwerfkatten bijgekomen? Juist door scherp te monitoren kunnen problemen met zwerfkatten in een vroeg stadium worden voorkomen.